Mir Cəlal Paşayev adına Milli Virtual Kitabxana

Bu elektron nəşr WWW.KİTABXANA.NET - Milli Virtual Kitabxananın “Eurovision-2012” mahnı müsabiqəsinə gələn xarici qonaqlar, turistlət və soydaşlarımız üçün Azərbaycan kitablarını, eləcə də yazıçılarımızın əsərlərini müxtəlif dillərdə, rəqəmsal - e-kitab formatında hazırlamaq..." Kulturoloji-innovativ Layihə çərçivəsində nəşrə hazırlanır və yayılır.

Elektron Kitab N 1

(YYSQ - Milli Virtual Kitabxananın e-nəşri N 16 (2012))

Kulturoloji layihənin bu hissəsini maliyyələşdirən qurum:

Azərbaycan Respublikası Prezidenti Yanında Qeyri-Hökumət Təşkilatlarına Dövlət Dəstəyi Şurası 

www.kitabxana.net

Milli Virtual Kitabxananın təqdimatında

Resul Rıza

Gecenin suskun nağmesi

(türkce)

Çevirəni: İmdat Avşar

Azərbayca ədəbiyyatının görkəmli modern sənətkarı, xalq şairi Rəsul Rzanın Türkiyə Respublikasında, türkcə nəşr olunmuş şeirlər kitabının e-variantı...

YYSQ - Milli Virtual Kitabxananın e-nəşri N 16 (2012)

Virtual redaktoru və e-nəşrə hazırlayanı: 

Aydın Xan (Əbilov) - yazar-kulturoloq

YYSQ - Milli Virtual Kitabxana

Bakı - 2012

TAKDİM

Elinizdeki kitap, 20. Yüzyıl Azerbaycan Edebiyatının en önemli simalarından biri olan ve serbest veznin temellerini atarak çağdaş Azerbaycan şiirini inşa eden Resul Rıza'nın, Türkiye Türkçesine çevrilmiş şiirlerinden oluşmaktadır. Resul Rıza'nın doğumunun 100. Yılına Armağan olarak hazırlanan bu kitap, şairin oğlu ve Azerbaycan Edebiyatının yaşayan en güçlü kalemlerinden biri olan Anar'ın, seçtiği şiirlerden oluşmaktadır.
Şiir kitapları, birçok dile çevrilip pek çok ülkede yayımlanmasına rağmen, Resul Rıza'nın Türkiye'de ilk kitabı İldeniz Kurtulan'ın çevirisi ile 1993 yılında, Kültür Bakanlığı tarafından yayımlanmıştır. Resul Rıza'nın seçilmiş şiirlerinden oluşan ikinci kitap Çınar Ömrü ise, Sabahattin Çağın tarafından orijinal şekliyle yayına hazırlanarak 1998 yılında Ötüken yayınları arasından çıkmıştır. Bu kitap ise, Doğumunun 100. Yılında, Resul Rıza şiirini, Türk okuyuculara daha yakından ve daha kapsamlı şekilde tanıtmak ihtiyacından doğmuştur. Bu amaçla, oğlu Anar tarafından kaleme alınan, şairin hayatını, mücadelesini ve edebi kişiliğini ayrıntılı olarak anlatan oldukça geniş muhtevalı bir makale, bu kitaba önsöz olarak konmuştur.
Kitabı Azerbaycan Türkçesi ile yayına hazırlayıp kitabın sonuna bir sözlük koymayı düşünmüştüm. Ancak Anar'ın: "Resul Rıza'nın şiirleri, Türk okuyuculara, çok sevdiği Türkiye Türkçesi ile seslenmelidir. Sık sık sözlüğe müracaat etmek, okuyucuyu şiirin atmosferinden koparır..." itirazı üzerine, şiirleri Türkiye Türkçesine çevirmeye başladım.
Kuşkusuz şiir çevirileri, daima ciddi eleştirilerin hedefinde olmuştur. Hatta Türkçenin ikiz kardeşi sayılan Azerbaycan Türkçesi ile yazılan şiirlerin, çevirisine gerek olmadığını ifade eden görüşler de az değildir. Ancak Azerbaycan Türkçesi, Türkçemize ne kadar yakın olursa olsun, bu dile aşina olmayan okuyucuların, edebi ürünleri, hele şiiri, kolayca anlamaları pek mümkün olmamaktadır. Şiirdeki ses, ahenk, ritim, ölçü ve kafiye unsurlarının şiir çevirilerini iyice zorlaştırdığı da malûm. Bütün bunları bilerek bu zorlu işe talip olduk. Hemen belirteyim ki, Resul Rıza gibi, Sovyet Devrini yaşamış, o azap dolu yılların verdiği acıları iliklerine kadar hissetmiş, 1937 yılındaki Stalin dönemi baskı ve şiddet politikalarından tesadüf eseri kurtulmuş, Ahmet Cevat, Hüseyin Cavit, Mikail Müşfik, Mehdi Hüseyin gibi birçok arkadaşını, bir zamanlar inandığı komünizme kurban vermiş, rejim ajanlarının takibine uğramış bir şairin, sansürden kurtulmak için geliştirdiği farklı, sembolik bir şiir dilini, kendi deyimiyle ‘Ezop Dilini' sesten, ahenkten ve kafiyeden taviz vermeden çevirmek pek de kolay olmadı. Bu nedenle büyük bir zevkle yaptığım bu çalışmada, varsa, kusurların bu büyük şairin değil benim haneme yazılması gerekir.
Bu kitapta, Resul Rıza'nın şiir dünyasına daha derinden dalmak, okuyucuyu, şairin şiirlerinden daha fazla örnekle karşılaştırmak adına, her biri bir kitap hacminde olan poemalarına fazla yer veremedik. Ancak, şairin, kan ile yoğrulmuş bir devri bütün çıplaklığı ile ortaya koyduğu, Kızıl Gül Olmayaydı adlı poemasından da vazgeçemedik. Resul Rıza'nın poemaları, belki de ilerde başka bir çalışmamızın konusu olacaktır.
Nesimî, Nizamî, Fuzûlî ve Sabir'den aldığı şiir bayrağını, çok yüksek burçlara diken; Çağdaş Azerbaycan şiirinde kendi ekolünü yaratarak, onu takip eden nice genç şaire yol olan; onlara kol kanat geren; Azerbaycan şiirinin ‘Ulu Çınarı,' Müdrik Babası' olan Resul Rıza'nın, bu kitapta toplanan seçme eserlerinin zevkle okunacağını ümit ediyorum.
Bu kitabın hazırlanmasında ve yayımlanmasında bana yol gösteren, yardımlarını esirgemeyen Avrasya Yazarlar Birliği Başkanı Yakup Deliömeroğlu'na, şiirleri tek tek elden geçirerek gerekli düzeltmeleri yapan Kardeş Kalemler dergisi genel yayın yönetmeni ve yaşayan en büyük şairlerimizden biri olan Ali Akbaş'a, Eşim Canan Avşar'a, kitaplarından yararlandığım İldeniz Kurtulan ve Sabahattin Çağın'a teşekkürü borç bilirim...

İmdat AVŞAR

30 Mart 2010/ Kayseri